Verdeelt de politiek ons?

Laten christenen niet aan de strijd tussen links en rechts meedoen, maar voor de inhoud gaan.

Dagblad Trouw bracht rond de jaarwisseling de vraag naar voren of er sprake is van een kloof in de PKN tussen een linkse top en een conservatief grondvlak. Predikanten klaagden erover dat er te weinig begrip is bij de leiding van de kerk voor de reële zorgen die mensen zich maken over islamitisch terrorisme en grootschalige immigratie van moslims. Tegen de PVV wordt door invloedrijke christenen vaak en stevig stelling genomen, maar ondertussen is er een flinke groep christenen die toch op Wilders stemt.

De tegenstelling tussen links en rechts in de politiek is op dit moment scherp en de strijd hard. Conservatieve leiders als Trump, Wilders en Le Pen gebruiken grove bewoordingen om de heersende politieke elite aan te vallen. Die gebruikt op hun beurt vergaande vergelijkingen om deze conservatieven als gevaarlijk en moreel verwerpelijk neer te zetten, vooral partijen aan de linkerkant van het politieke spectrum. Ik betwijfel of christenen aan deze tweestrijd moeten meedoen. Gelukkig hebben we in Nederland meer dan twee partijen.

De toekomst van Nederland

Wanneer christenen hun steun geven aan rechtse populisten in de verwachting dat christelijke tradities en waarden bij hen veiliger zijn, zouden ze in de toekomst al snel bedrogen kunnen uitkomen. Niet alleen vanwege hun soms bedenkelijke moraal en nogal onvoorspelbare gedrag. Ook omdat aversie tegen de (salafistische) islam, makkelijk gekoppeld wordt aan aversie tegen christelijke orthodoxie.

Het is begrijpelijk wanneer christenen die uit de wereld van de islam tot geloof zijn gekomen of vanuit de islamitische wereld hebben moeten vluchten, ons waarschuwen voor een groeiende invloed van de islam. Hun stem moeten we serieus nemen. Zeker als kerk! Want het is schokkend dat er in ons land asielzoekerscentra zijn waar ze niet veilig zijn en wijken waar ze op straat worden bedreigd en uitgescholden door moslims die zich daarvoor beroepen op Koran en traditie. Helaas is dat niet nieuw. Het zou zelfs kunnen dat in Nederland vandaag minder moslims daaraan meedoen dan 25 jaar geleden, al krijgt het nu (terecht) meer aandacht en tegenspraak. Bekeerlingen treden nu veel vrijmoediger naar buiten dan vroeger. Wat dat betreft moeten we niet te snel roepen dat de islam toeneemt. Er gebruiken meer moslims geweld, maar er zijn ook meer moslims die zich daar van af keren. Van grote groepen migranten en vluchtelingen is het moeilijk te voorspellen wat voor levensovertuiging ze over 20 jaar hebben. Dat hangt in ieder geval ook af van ons getuigenis als christenen naar hen.

Er is veel veranderd

Toen de Turkse en Marokkaanse gastarbeiders hier in de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw kwamen, werd er, ook in de kerk, massaal ingehakt op de christelijke traditie. Het was de tijd dat de gevierde schrijver Gerard Reve Jezus vergeleek met een geile ezel. De meeste moslims waren zich niet bewust dat jongeren op school verplicht boeken moesten lezen die het christelijke geloof meer belasterden, dan Salman Rushdie jaren later de islam belasterde met de Satansverzen. Moslims waren in die tijd meer dan welkom om het christelijke gelijk te relativeren en wie klaagde over het lot van bekeerlingen vond nauwelijks gehoor. Moskeeën werden als culturele verenigingen gesubsidieerd. Dat is de laatste twintig jaar aan het veranderen. In de kerk wordt het unieke van het evangelie weer breder erkend. In de politiek wint een conservatieve stroming terrein. De islam wordt nu even fel bekritiseerd als (vroeger?) het christelijke geloof, maar christenen moeten goed op hun woorden letten als ze daaraan meedoen.

Inzet voor verbeteringen

Linkse politici die de multiculturele samenleving nog verheerlijken, mogen zich afvragen of ze wel het respect voor migranten en vluchtelingen hebben dat ze beweren. Hebben ze echt oog voor hen als gelijkwaardige burgers die gelijke kansen krijgen, of alleen voor de excentrieke enkeling en blijft de rest goedkoop werkvolk? Wat hebben ze gedaan om problemen van gebroken gezinnen, verslaving en geweld in migrantengezinnen aan te pakken? ‘De echte islam streeft naar vrede en is welkom hier’, wordt er vaak gezegd. Dat lijkt heel aardig naar moslims, maar vaak betekent het dat men zelf wel even voor moslims bepaalt wat de echte islam is. Alleen díe moslims mogen meepraten die in de richting bewegen van een seculiere en liberale visie.

In het harde debat tussen links en rechts mogen christenen wat mij betreft opvallen doordat ze voor de inhoud gaan. Door niet alleen problemen en risico’s eerlijk te benoemen, maar ook door het aandragen van voorstellen om de rechtsstaat te beschermen, kwetsbaren perspectief te bieden en problemen aan te pakken. Laten we ons inzetten voor verbeteringen. De manier waarop Europa nu met migranten omgaat, lokt te veel mensen en mensen met verkeerde bedoelingen. Daar zullen we wat aan moeten doen. Tegelijkertijd hebben we vanwege een slinkende West-Europese bevolking de komende decennia waarschijnlijk juist weer migranten nodig. Selecteren op religie zou ik als christen niet graag willen voorstellen. Het is riskant als een overheid daarmee begint. Het criterium moet zijn dat ieder zich vanaf het begin loyaal houdt aan de rechtsstaat en zich inzet voor de ander in de samenleving. Christenen mogen daarin een voorbeeld geven.

Cees Rentier

Directeur stichting Evangelie & Moslims

Dit artikel verscheen in ons Infobulletin van maart. Meld u ook aan voor ons blad!